Cây ổi ta được coi là giống cây ăn trái phổ biến nhất tại Việt Nam. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp cây ổi ở mọi tỉnh thành trong cả nước, từ Bắc đến Nam. Nếu bạn đang tính trồng loại cây này trong sân vườn của mình, hãy cùng Hoaviet568.com tìm hiểu về đặc điểm, công dụng, cách trồng và chăm sóc chi tiết nhất trong bài viết dưới đây.
Nguồn gốc và Phân bố của cây ổi ta:
Cây ổi, khoa học là Psidium guajava L., xuất phát từ khu vực nhiệt đới ở châu Mỹ. Nó thuộc họ Sim (Myrtaceae), một họ cây phong phú gồm khoảng 3.000 loài, phân bố rộng rãi trong các khu vực nhiệt đới và ôn đới ấm trên toàn thế giới.
Ở hiện tại, cây ổi ta được trồng ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là trong các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Cây được phổ biến ở Châu Phi, Nam Á, Đông Nam Á, vùng Caribbean, cận nhiệt đới Bắc Mỹ và Úc. Có nhiều giống cây ổi khác nhau, với quả to hoặc nhỏ, thơm hoặc không thơm, có hạt hoặc không hạt. Một số giống cây ổi đặc biệt ở mỗi vùng bao gồm ổi trâu, ổi bo, ổi xá lị, ổi mỡ, ổi găng, ổi đào và ổi nghệ.
Cây ổi ta có nhiều ứng dụng trong ẩm thực, y học dân gian và làm đẹp cảnh quan. Quả ổi chứa nhiều vitamin C và chất chống ô nhiễm, có thể ăn sống hoặc chế biến thành nhiều sản phẩm như mứt, quả sấy, đóng hộp và trà ổi.
Ở Việt Nam, cây ổi ta được trồng rộng rãi từ vùng đồng bằng ven biển đến vùng núi có độ cao khoảng 1500m trở xuống. Nó được ưa chuộng bởi quả ngon, giàu chất dinh dưỡng và dễ chăm sóc. Ngoài giống cây ổi truyền thống, có nhiều giống mới như ổi Xá lị nhập từ Trung Quốc và ổi không hạt, đặc biệt phổ biến nhờ vào công nghệ chọn giống hiện đại.
Đặc điểm của cây ổi ta:
Cây ổi ta có thân nhỏ và sống lâu, có thể đạt đến 40-60 năm, với chiều cao thường nằm trong khoảng 3 đến 6m, cao nhất có thể là 10m, và đường kính thân lớn nhất là 30cm. Thân cây trơn nhẵn, bề mặt bóng ra thành từng mảng và có màu nâu. Cành cây nhỏ, thường có hình vuông cạnh và màu xanh.
Lá cây có hình bầu dục, mọc đối nhau với cuống ngắn, chiều dài từ 10-15cm và bề rộng từ 5-7cm. Mặt trên của lá cây có thể nhẵn hoặc hơi có lông, màu xanh đậm, trong khi mặt dưới lá có lông mịn và màu xanh nhạt. Phiến lá nguyên, khi soi sáng có thể thấy túi tinh dầu trong.
Hoa của cây ổi ta mọc đơn ở nách lá, tạo thành chùm 2-3 chiếc, với 5 cánh màu trắng, thuộc dạng hoa lưỡng tính. Quả ổi có hình dạng thay đổi tùy theo giống, có thể là bầu dục, trứng, tròn hoặc lê. Quả có màu xanh khi chưa chín và chuyển sang màu vàng khi chín, có hương vị ngọt hơi chua sáp. Trong quả ổi có nhiều hạt cứng, ruột quả có thể màu trắng hoặc hồng.
Rễ của cây ổi ta thuộc loại rễ cọc, phát triển mạnh mẽ và đâm sâu vào lòng đất để hút chất dinh dưỡng. Rễ có khả năng sinh trưởng nhanh và lan rộng ra xung quanh. Trong mùa mưa, rễ có thể mọc lên trên để tránh ngập úng.
Những công dụng trong thực tế của cây ổi ta:
Cây ổi ta được ứng dụng đa dạng trong ẩm thực, dược liệu và cảnh quan, với những công dụng chính như sau:
1. Làm thực phẩm:
Quả ổi, một loại quả phổ biến và bình dân, là nguồn cung cấp vitamin C và các chất chống oxy hóa. Quả ổi có thể được sử dụng tươi, hoặc chế biến thành nhiều sản phẩm khác nhau như mứt, quả sấy, đóng hộp, và trà ổi. Với hương vị ngọt hơi chua, thơm và giòn, quả ổi không chỉ mang lại cảm giác mát mẻ mà còn có tác dụng giải nhiệt, làm mát và giải khát.
2. Làm thuốc:
Các bộ phận của cây ổi ta như búp non, lá, vỏ thân, rễ và quả đều được sử dụng trong y học. Theo đông y, cây ổi có vị ngọt, hơi chua, tính ấm, có thể được sử dụng để điều trị các vấn đề như kiết lỵ, ỉa chảy và ăn uống không tiêu. Nghiên cứu hiện đại cũng chỉ ra rằng các dạng chiết từ cây ổi có tác dụng kháng khuẩn, làm se niêm mạc và cầm tiêu chảy.
3. Làm cảnh:
Cây ổi ta là một loại cây cảnh tuyệt vời, có thể trồng trong chậu hoặc trực tiếp dưới đất để tạo điểm nhấn trong không gian ngoại thất. Nó không chỉ tạo ra bóng mát và làm đẹp cho cảnh quan, mà còn cung cấp quả ăn và nguồn dược liệu. Ôm trọn ý nghĩa phong thủy tích cực, cây ổi ta được coi là biểu tượng của sự giàu có, sung túc và may mắn.
Cách Trồng Cây Ổi Theo Kỹ Thuật Đúng:
Cây ổi, một loại cây ăn trái phổ biến và dễ trồng ở Việt Nam, có những quy tắc cơ bản sau đây để trồng cây ổi ta theo kỹ thuật đúng:
1. Thời Vụ Trồng:
Cây ổi thích hợp được trồng vào mùa mưa, từ tháng 6 dương lịch trở đi. Trong giai đoạn này, đất ẩm và mát, tạo điều kiện thuận lợi cho cây ổi ta phát triển và ra quả.
2. Đất Trồng:
Cây ổi ta có thể sinh sống trên nhiều loại đất khác nhau, tuy nhiên, đất tốt nhất cho cây là đất có độ pH từ 4,5-8, giàu chất dinh dưỡng, tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt. Việc trộn thêm phân hữu cơ, phân lân, vôi bột, mùn,… vào đất giúp tăng sự tơi xốp và độ ẩm, đồng thời cung cấp dinh dưỡng cho cây.
3. Kỹ Thuật Trồng:
Đào các hố trồng với kích thước 20*20cm, sau đó đặt bầu đất chứa cây ổi non vào hố và lấp đất cẩn thận. Có thể sử dụng cọc để giữ cho cây không bị đổ khi phát triển. Nước cây như bình thường sau khi trồng. Bạn có thể lựa chọn trồng cây ổi từ hạt hoặc chiết cành tùy thuộc vào sở thích và điều kiện cụ thể của bạn.
Chăm Sóc Cây Ổi Ta Để Có Quả Đúng Kỹ Thuật:
- Ánh Sáng: Cây ổi ưa sáng nhưng không nên đối mặt với ánh sáng quá mạnh. Để tránh quả ổi nám và giảm chất lượng, hãy trồng cây ở nơi có ánh sáng vừa phải. Thường xuyên cắt tỉa nhánh để tạo không gian cho cây hấp thụ ánh sáng và gió.
- Nhiệt Độ: Cây ổi ta phát triển tốt ở mức nhiệt độ từ 15-32 độ C. Tránh trồng ở nơi lạnh giá hoặc quá nóng, vì điều này có thể làm giảm chất lượng và năng suất của quả ổi.
- Nước Tưới: Cây ổi ta có thể thích nghi tốt với thay đổi đột ngột độ ẩm đất. Trong trường hợp mưa đều đặn, không cần tưới nước thêm. Tuy nhiên, ở những nơi mưa ít hoặc không đều, cung cấp nước đều đặn nhưng tránh tưới quá mức để tránh úng rễ và giảm năng suất cây.
- Bọc Quả Ổi: Để đảm bảo an toàn và chất lượng cho quả ổi, hãy bọc trái bằng túi nilon hoặc túi có dây rút. Biện pháp này giảm thiểu rủi ro từ côn trùng, sâu bệnh và hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu. Bọc còn giúp quả phát triển đều, ít rụng và không bị trầy xước.
- Thời Gian Bọc Quả: Khi quả ổi đã phát triển khoảng 3 tuần, có đường kính từ 2 đến 2,5cm.
- Bón Thúc: Để cây ổi ta phát triển mạnh mẽ, bón phân đúng lượng và đúng thời điểm. Trong tháng đầu sau trồng, bón 0,1-0,2kg phân NPK 16-16-8 mỗi tháng. Khi cây có quả, tăng lượng phân lên 0,2-0,3kg phân NPK 20-20-15 cho mỗi cây.
- Cắt Tỉa: Cắt tỉa cành thường xuyên giúp cây ổi ta phát triển hiệu quả. Loại bỏ những cành không quả, bị sâu bệnh hoặc quá già giúp cây tập trung năng lượng vào những cành khỏe mạnh hơn, tăng cường ra hoa và kết quả tốt hơn.